Trong bối cảnh thị trường biến động không ngừng như hiện nay, việc tái cấu trúc doanh nghiệp đóng vai trò then chốt, giúp doanh nghiệp thích ứng linh hoạt và phát triển bền vững. Vậy tái cấu trúc doanh nghiệp hay tái cơ cấu doanh nghiệp là gì, mục tiêu và quy trình thực hiện ra sao? Hãy cùng SKALE tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Tái cấu trúc doanh nghiệp là gì?
Tái cấu trúc doanh nghiệp là quá trình thay đổi toàn diện hoặc một phần cơ cấu tổ chức, mô hình hoạt động, chiến lược kinh doanh, tài chính, công nghệ,… nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, lợi nhuận và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Tái cấu trúc doanh nghiệp (hay còn gọi là tái cơ cấu doanh nghiệp) có thể được thực hiện ở nhiều cấp độ khác nhau, từ thay đổi nhỏ trong quy trình làm việc đến những thay đổi lớn về chiến lược kinh doanh.
Vì sao cần tái cấu trúc cho doanh nghiệp?
Theo khảo sát của Viện Lao Động Nhật Bản, có đến 84% doanh nghiệp quyết định tái cấu trúc do đối mặt với khủng hoảng môi trường kinh doanh hoặc chuỗi cung ứng. Bên cạnh đó, các yếu tố như tiết kiệm chi phí, hợp nhất hoạt động kinh doanh, thích ứng với thị trường mới cũng là những nguyên nhân phổ biến.
Dưới đây là 7 lợi ích then chốt mà tái cấu trúc doanh nghiệp mang lại:
- Vận hành tinh gọn, hiệu quả: Loại bỏ sự chồng chéo, tối ưu hóa quy trình, nguồn lực, từ đó nâng cao năng suất lao động và hiệu quả hoạt động chung.
- Gia tăng lợi nhuận: Tập trung vào mảng kinh doanh cốt lõi, tiềm năng và thoái vốn khỏi những mảng kém hiệu quả, giúp cải thiện đáng kể lợi nhuận.
- Thích ứng linh hoạt với thị trường: Nắm bắt cơ hội mới, tạo ra lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh thị trường biến động không ngừng.
- Giải bài toán tài chính: Tái cơ cấu các khoản nợ, giảm thiểu gánh nặng tài chính, nâng cao uy tín và năng lực tài chính cho doanh nghiệp.
- Nâng cao lợi ích cổ đông: Tăng giá trị cổ phiếu, tạo ra lợi nhuận cho các cổ đông thông qua các hoạt động như mua lại cổ phiếu, trả cổ tức.
- Mở rộng và phát triển: Tạo nền tảng vững chắc cho doanh nghiệp mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm mới và nắm bắt các cơ hội kinh doanh tiềm năng.
- Nâng tầm cạnh tranh: Cải thiện chất lượng sản phẩm/dịch vụ, tăng tính linh hoạt và khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Dấu hiệu cần tái cơ cấu doanh nghiệp
Tái cấu trúc kịp thời không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn mà còn tạo động lực để phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn. Tuy nhiên cũng sẽ có rủi ro khi tái cấu trúc doanh nghiệp. Vì vậy, việc xác định được những dấu hiệu quan trọng trước khi thực hiện là điều vô cùng cần thiết. Dưới đây là các dấu hiệu mà các doanh nghiệp cần nắm trước khi triển khai các hình thức tái cấu trúc doanh nghiệp.
Thứ nhất là nhóm dấu hiệu “bề mặt”. Đây là những dấu hiệu rõ ràng nhất thể hiện trực tiếp qua các báo cáo kinh doanh. Doanh thu và lợi nhuận sụt giảm liên tục, thị phần bị thu hẹp do đối thủ cạnh tranh lấn át, tài sản thất thoát do quản lý kém hiệu quả, hay hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra chậm chạp, kém hiệu quả đều là những chỉ số đáng báo động.
Thứ hai là nhóm dấu hiệu “cận mặt” liên quan trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của các phòng ban. Đó có thể là do chiến lược kinh doanh không còn phù hợp, thiếu tính cạnh tranh, sự phối hợp giữa các phòng ban thiếu đồng bộ, gây lãng phí thời gian và nguồn lực. Chất lượng sản phẩm/dịch vụ giảm sút, hoạt động marketing kém hiệu quả hay hàng tồn kho lớn cũng là những vấn đề cần được xem xét kỹ lưỡng.
Thứ ba là nhóm dấu hiệu “lớp giữa”, những dấu hiệu này “âm thầm” hơn, tác động gián tiếp nhưng không kém phần nguy hiểm. Nguồn nhân lực kém hiệu quả, thiếu kế hoạch và mục tiêu rõ ràng, cơ cấu tổ chức cồng kềnh, chồng chéo chức năng, phân quyền kém, hay đội ngũ quản lý thiếu kỹ năng lãnh đạo, thiếu quyết đoán là những vấn đề tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Cuối cùng, nhóm dấu hiệu “lớp sâu” thường khó nhận biết nhất vì nó phụ thuộc vào tầm nhìn của ban lãnh đạo. Doanh nghiệp thiếu triết lý kinh doanh rõ ràng, ban lãnh đạo thiếu tầm nhìn chiến lược, chỉ tập trung vào lợi ích trước mắt, hoạt động thiếu bài bản, thiếu chuyên nghiệp là những rào cản lớn cho sự phát triển lâu dài.
Nhận diện sớm và thấu đáo các dấu hiệu “báo đỏ” từ “bề mặt” đến “lớp sâu” chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp chủ động tái cấu trúc, vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội và phát triển bền vững.
Khác biệt giữa tái cấu trúc cơ bản và tái cấu trúc toàn diện
Tùy thuộc vào tình hình thực tế, doanh nghiệp có thể lựa chọn tái cấu trúc cơ bản hoặc tái cấu trúc toàn diện.
Tái cấu trúc cơ bản doanh nghiệp: Tối ưu hóa hệ thống từ gốc rễ
Tái cấu trúc cơ bản tập trung vào việc “tinh chỉnh” bộ máy vận hành của doanh nghiệp, tối ưu hóa hiệu quả hoạt động dựa trên nền tảng hiện có. Quá trình này bao gồm việc nghiên cứu, đánh giá mô hình tổ chức hiện tại để xác định những điểm mạnh, điểm yếu, từ đó thiết lập mô hình cấu trúc mới phù hợp hơn.
Việc quy định rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn của từng phòng ban, mô tả công việc chi tiết cho từng vị trí là bước tiếp theo, đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong hoạt động. Thiết lập hệ thống quản lý toàn diện với các nội quy, quy định, tiêu chuẩn, thủ tục, biểu mẫu thống nhất là yếu tố then chốt, tạo nên sự chuyên nghiệp và đồng bộ trong toàn doanh nghiệp. Sau cùng, việc đào tạo, triển khai và vận hành hệ thống quản lý mới một cách bài bản là chìa khóa cho sự thành công của quá trình tái cấu trúc cơ bản.
Tái cấu trúc toàn diện doanh nghiệp: “Lột xác” để bứt phá
Tái cấu trúc toàn diện là cuộc “cách mạng” sâu rộng và mạnh mẽ hơn, tác động đến mọi mặt của doanh nghiệp, từ cơ cấu tổ chức, nhân sự đến chiến lược kinh doanh. Bên cạnh những nhiệm vụ của tái cấu trúc cơ bản, tái cấu trúc toàn diện còn bao gồm việc xây dựng lại chính sách quản lý nhân sự thu hút và giữ gìn nhân tài, đồng thời tái thiết lập chính sách tiếp thị, kinh doanh phù hợp với thị trường và định hướng phát triển mới.
Chính sách quản lý cung ứng cũng được xem xét và điều chỉnh để tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Phục hồi chính sách sản xuất và kỹ thuật, ứng dụng công nghệ hiện đại là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh.
Khôi phục các chính sách kế toán và quản lý tài chính minh bạch, hiệu quả là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững. Cuối cùng, việc đặt lại các chính sách quản lý khác nhằm đảm bảo sự đồng bộ và hiệu quả cho toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp.
Các bước tái cấu trúc doanh nghiệp
Quy trình tái cấu trúc doanh nghiệp rất phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện bài bản. Để đảm bảo thành công, doanh nghiệp cần tuân thủ các bước cơ bản, kết hợp với sự linh hoạt để thích ứng với tình hình thực tế.
Bước 1: Xác định hiện trạng doanh nghiệp
Trước khi bắt tay vào tái cấu trúc, việc đầu tiên và quan trọng nhất là xác định được hiện trạng hiện tại của doanh nghiệp. Bước này giúp ban lãnh đạo và các nhà quản lý thấu hiểu tình hình thực tế, nhận diện những điểm mạnh cần phát huy, điểm yếu cần khắc phục, cơ hội cần nắm bắt và thách thức cần vượt qua.
Việc xác định được chính xác tình hình tại của doanh nghiệp cần được thực hiện một cách toàn diện, bao gồm:
- Tình hình tài chính: Phân tích báo cáo tài chính, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, khả năng sinh lời, dòng tiền, nợ vay…
- Cơ cấu tổ chức: Đánh giá sự phù hợp của mô hình tổ chức hiện tại với chiến lược phát triển, hiệu quả phối hợp giữa các phòng ban, sự rõ ràng trong phân công trách nhiệm…
- Năng lực hoạt động: Phân tích hiệu suất hoạt động của từng bộ phận, quy trình sản xuất kinh doanh, năng lực quản trị rủi ro, khả năng thích ứng với thay đổi…
- Nguồn nhân lực: Đánh giá chất lượng đội ngũ nhân sự, năng lực lãnh đạo, văn hóa doanh nghiệp, sự gắn kết của nhân viên…
Bước 2: Nhận định rõ mục tiêu tái cấu trúc
Mỗi doanh nghiệp có những lý do riêng để tái cấu trúc. Có thể là mong muốn cải thiện hiệu suất hoạt động, giảm chi phí, tăng cường năng lực cạnh tranh, thích ứng với thay đổi của thị trường, tái cấu trúc nợ, hoặc thay đổi mô hình kinh doanh,…
Việc xác định rõ ràng mục tiêu của tái cấu trúc doanh nghiệp sẽ là kim chỉ nam cho toàn bộ quá trình, giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào những việc cần làm, tránh lãng phí thời gian và công sức.
Bước 3: Lên kế hoạch tái cấu trúc doanh nghiệp chi tiết
Kế hoạch tái cấu trúc chi tiết chính là “bản đồ” dẫn đường cho doanh nghiệp, giúp đảm bảo quá trình diễn ra suôn sẻ và đạt hiệu quả cao nhất.
Một kế hoạch chi tiết cần bao gồm:
- Xác định phạm vi: Xác định rõ ràng những lĩnh vực, hoạt động, bộ phận, nhân sự… sẽ được tái cấu trúc.
- Thiết lập lộ trình: Phân chia quá trình tái cấu trúc thành các giai đoạn, mỗi giai đoạn có mốc thời gian, nhiệm vụ cụ thể cần hoàn thành.
- Phân bổ nguồn lực: Xác định nguồn lực về tài chính, nhân lực, vật lực,… cần thiết để thực hiện kế hoạch.
- Dự toán và quản lý chi phí: Dự trù và xây dựng kế hoạch quản lý chi phí chặt chẽ.
Bước 4: Xác định phương pháp tiếp cận
Không có một phương thức tiếp cận nào là phù hợp cho mọi doanh nghiệp. Việc lựa chọn phương thức phù hợp phụ thuộc vào đặc thù của từng doanh nghiệp, mục tiêu tái cấu trúc, nguồn lực hiện có…
Một số phương thức tiếp cận phổ biến bao gồm:
- Phương thức “Kết hợp”: Kết hợp giữa cắt giảm chi phí, tái cơ cấu tổ chức, tối ưu hóa quy trình,…
- Phương thức “Hợp lực”: Tìm kiếm đối tác phù hợp để cùng khai thác thế mạnh, chia sẻ nguồn lực, giảm thiểu rủi ro,…
- Phương thức “Mở rộng”: Mua lại hoặc sáp nhập với doanh nghiệp khác để mở rộng thị trường, tăng cường năng lực cạnh tranh,…
- Phương thức “Đổi mới”: Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, ứng dụng công nghệ mới để nâng cao năng lực cạnh tranh,…
Bước 5: Triển khai bám sát kế hoạch
Sau khi đã lên được kế hoạch chi tiết và xác định được phương thức tiếp cận, doanh nghiệp cần bắt tay vào triển khai một cách quyết liệt và hiệu quả.
Để đảm bảo thành công, doanh nghiệp cần:
- Thành lập ban chỉ đạo tái cấu trúc: Ban chỉ đạo có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, giám sát toàn bộ quá trình tái cấu trúc.
- Phân công nhiệm vụ cụ thể: Mỗi cá nhân, bộ phận cần hiểu rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong quá trình tái cấu trúc.
- Theo dõi, đánh giá thường xuyên: Thường xuyên theo dõi tiến độ thực hiện, đánh giá hiệu quả của từng giai đoạn, từ đó có những điều chỉnh kịp thời.
Bước 6: Vận hành theo hệ thống cấu trúc mới và đánh giá định kỳ
Sau khi hoàn thành tái cấu trúc, doanh nghiệp cần tập trung vào vận hành hệ thống mới một cách hiệu quả, đồng thời thường xuyên đánh giá, điều chỉnh để đảm bảo hệ thống vận hành trơn tru và phù hợp với sự thay đổi của môi trường kinh doanh.
Tái cấu trúc doanh nghiệp là một hành trình dài hơi, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của toàn bộ hệ thống. Bằng cách thực hiện bài bản các bước nêu trên, doanh nghiệp có thể tự tin vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội, hướng tới sự phát triển bền vững.
Ví dụ về tái cấu trúc doanh nghiệp
Dưới đây là một case study về việc tái cấu trúc Tập đoàn Microsoft (2014 – Nay). Một case study nổi bật về việc Microsoft đã trải qua cuộc chuyển mình ngoạn mục tái khẳng định vị thế là một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới dưới sự lãnh đạo của CEO Satya Nadella từ năm 2014.
Hiện trạng
Trước năm 2014, Microsoft phải đối mặt với nhiều thách thức khi bước vào kỷ nguyên di động. Sự thất bại của Windows Phone và khó khăn trong mảng kinh doanh điện thoại di động Nokia acquisition cho thấy sự chậm trễ trong việc thích nghi với thị trường. Bên cạnh đó, văn hóa cạnh tranh nội bộ gay gắt và sự hoạt động rời rạc giữa các bộ phận khiến tập đoàn trở nên trì trệ. Sự phụ thuộc vào các lãnh đạo kỳ cựu cũng cản trở sự đổi mới và đột phá, khiến nhiều nhân viên cảm thấy áp lực, thiếu động lực.
Mục tiêu
Nhận thức được những khó khăn này, Microsoft dưới sự lãnh đạo của Satya Nadella đã đặt mục tiêu tái khẳng định vị thế là tập đoàn công nghệ hàng đầu trong kỷ nguyên di động và đám mây.
Mục tiêu này được cụ thể hóa bằng việc tăng trưởng doanh thu, mở rộng thị phần trong các lĩnh vực tiềm năng như điện toán đám mây và dịch vụ, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh với các đối thủ như Apple, Google, Amazon. Quan trọng hơn, Microsoft hướng đến việc xây dựng một văn hóa doanh nghiệp tích cực, thúc đẩy tinh thần hợp tác, sáng tạo và đổi mới.
Kế hoạch
Để đạt được mục tiêu đề ra, Microsoft đã thực hiện một kế hoạch tái cấu trúc toàn diện. Trọng tâm chiến lược được chuyển dịch từ “Thiết bị & Dịch vụ” sang “Di động & Đám mây”. Tập đoàn tập trung đầu tư mạnh vào Azure, biến nó thành nền tảng điện toán đám mây hàng đầu, đồng thời chuyển sang mô hình kinh doanh dựa trên dịch vụ (SaaS) với các sản phẩm như Office 365.
Bên cạnh đó, Microsoft tái cấu trúc lại tổ chức theo hướng tập trung vào sản phẩm và dịch vụ, khuyến khích tinh thần hợp tác giữa các nhóm. Đội ngũ lãnh đạo cũng được đổi mới với việc bổ nhiệm những người tài năng, có tầm nhìn và được trao quyền tự quyết. Microsoft cũng chú trọng xây dựng môi trường làm việc cởi mở, khuyến khích sáng tạo và thử nghiệm, tạo điều kiện cho nhân viên phát triển.
Phương pháp tiếp cận
Phương pháp tiếp cận của Microsoft trong quá trình tái cấu trúc này có nhiều điểm tương đồng với phương pháp tư vấn của SKALE. Microsoft đã rà soát lại định hướng và chiến lược dựa trên nhận thức rõ ràng về thực trạng và xu hướng thị trường.
Tập đoàn phân tích điểm mạnh, điểm yếu của tổ chức hiện tại để thiết kế lại cơ cấu cho phù hợp với chiến lược mới. Việc nhận diện và bổ nhiệm những người có năng lực, tầm nhìn phù hợp với văn hóa mới cũng được chú trọng. Đặc biệt, Microsoft nỗ lực tạo điều kiện cho nhân viên phát triển, thăng tiến và gắn bó lâu dài với công ty.
Kết quả
Khi thực việc kế hoạch tái cấu trúc này, giá trị vốn hóa thị trường của Microsoft đã tăng gấp 5 lần kể từ khi Nadella nhậm chức. Azure vươn lên vị trí thứ hai trong thị trường điện toán đám mây toàn cầu và doanh thu từ mảng dịch vụ đám mây tăng trưởng mạnh mẽ, trở thành động lực tăng trưởng chính.
Kết quả đạt được sau nhiều năm thực hiện tái cấu trúc đã chứng minh sự đúng đắn trong chiến lược của Microsoft. Tập đoàn đã tái khẳng định vị thế dẫn đầu trong nhiều lĩnh vực, cạnh tranh trực tiếp với Apple, Google, Amazon.
Bên cạnh thành công về mặt kinh doanh, Microsoft còn xây dựng được văn hóa doanh nghiệp tích cực, nơi tinh thần hợp tác, sáng tạo và đổi mới được thúc đẩy mạnh mẽ. Hình ảnh thương hiệu Microsoft cũng được củng cố, được đánh giá cao về khả năng thích ứng, đổi mới và tiên phong trong lĩnh vực công nghệ.
Phương pháp luận tái cấu trúc dựa trên trên mô hình “Congruence management model” từ SKALE
Bằng cách vận dụng phương pháp luận dựa trên mô hình “Congruence management model” của David Nadler và Michael Tushman thuộc Columbia University (Hoa Kỳ), là mô hình quản trị tập trung vào sự liên kết chặt chẽ giữa các yếu tố cấu thành nên một tổ chức. SKALE ứng dụng mô hình này như kim chỉ nam cho quy trình tái cấu trúc, đảm bảo sự hài hòa giữa công việc, cấu trúc, con người và văn hóa doanh nghiệp. Nhờ đó, dịch vụ tái cấu trúc của SKALE mang đến lợi ích vượt trội như:
- Tối ưu hóa cấu trúc tổ chức: SKALE giúp doanh nghiệp thiết kế một cơ cấu tổ chức tinh gọn, linh hoạt, phù hợp với chiến lược phát triển mới và đáp ứng nhanh chóng các biến động thị trường.
- Lựa chọn và bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo: Xác định và thu hút những nhà lãnh đạo tài năng, có tầm nhìn chiến lược, phù hợp với văn hóa và định hướng phát triển của doanh nghiệp.
- Nâng cao hiệu suất hoạt động: Tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao năng suất lao động, giảm thiểu lãng phí và gia tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp.
- Thúc đẩy văn hóa doanh nghiệp tích cực: Xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, sáng tạo, khuyến khích tinh thần hợp tác và gắn kết giữa các thành viên.
Đặc biệt, dịch vụ tư vấn tái cấu trúc doanh nghiệp SKALE có quy trình tư vấn bài bản, khoa học, tập trung vào từng giai đoạn then chốt:
- Rà soát định hướng và chiến lược: Phân tích thị trường, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của doanh nghiệp để xác định định hướng chiến lược phù hợp.
- Phân tích hiện trạng và thiết kế tổ chức: Đánh giá hiệu quả hoạt động của mô hình tổ chức hiện tại, từ đó thiết kế lại cơ cấu tổ chức phù hợp với chiến lược mới.
- Nhận diện lãnh đạo kiệt xuất: Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá năng lực lãnh đạo, từ đó lựa chọn và bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo kế cận, dẫn dắt doanh nghiệp phát triển bền vững.
- Thương lượng và tạo cơ hội mới cho nhân viên: SKALE hỗ trợ doanh nghiệp trong việc giao tiếp minh bạch, tạo động lực và cơ hội phát triển mới cho nhân viên trong quá trình tái cấu trúc.
Với phương pháp luận khoa học, đội ngũ chuyên gia tâm huyết và kinh nghiệm thực tiễn dày dặn, SKALE tự tin mang đến dịch vụ tư vấn tái cấu trúc hiệu quả, giúp doanh nghiệp tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận. Đồng thời, nâng cao được năng lực cạnh tranh, dễ dàng thích ứng linh hoạt với thị trường và phát triển bền vững trong tương lai.
Bài viết trên đã giải đáp mọi thắc mắc về tái cấu trúc là gì và mang đến cái nhìn tổng quan về tầm quan trọng của việc tái cấu trúc cũng như phương pháp luận độc đáo từ SKALE. Để có được thông tin chi tiết hơn về dịch vụ tư vấn tái cấu trúc doanh nghiệp, hãy liên hệ với SKALE ngay hôm nay!
>> Xem thêm: Phát triển năng lực quản lý & lãnh đạo thúc đẩy hiệu suất: Tổ chức & lãnh đạo cần chú trọng điều gì?
Về SKALE Talent
SKALE Talent là nền tảng công nghệ đánh giá và phát triển đúng nhân tài dựa trên dữ liệu nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho sự tăng trưởng bền vững của doanh nghiệp.
SKALE Talent được triển khai bởi SKALE Human Capital – Tiền thân là bộ phận Tư vấn và Phát triển tổ chức (COD) thuộc L&A, được sáp nhập vào SKALE vào tháng 01/2023. SKALE Human Capital là sự kết hợp giữa tri thức quản trị hơn 20 năm của L&A và công nghệ nhân sự tiên tiến của SKALE.
Với phương châm “Đúng nhân tài – Vững tương lai”, SKALE luôn sẵn sàng cung cấp các giải pháp như: Cấu trúc tổ chức, Tư vấn quản trị và phát triển nguồn nhân lực, Đánh giá năng lực, Xây dựng hệ thống lương thưởng, Triển khai ứng dụng công nghệ nhân sự,…
