Quản trị nguồn nhân lực đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng nền móng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Không chỉ dừng lại ở việc tuyển dụng hay quản lý lương thưởng, HRM còn giúp tạo dựng môi trường làm việc lý tưởng, thúc đẩy sự gắn kết và phát triển tối đa tiềm năng của từng nhân viên. Vậy cụ thể quản trị nguồn nhân lực là gì, chức năng, mục tiêu và chức năng ra sao? Hãy cùng SKALE tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Quản trị nguồn nhân lực là gì? Lịch sử hình thành và phát triển
Quản trị nguồn nhân lực (tiếng Anh: Human Resource Management – HRM) là tập hợp những chiến lược, phương pháp, công cụ và kỹ thuật được sử dụng để thu hút, tuyển dụng, đào tạo, phát triển, duy trì và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực trong một tổ chức. Nói cách khác, quản trị nguồn nhân lực bao gồm tất cả các hoạt động liên quan đến con người trong doanh nghiệp, từ khâu tuyển dụng cho đến khi nhân viên đó nghỉ việc.
Để hiểu rõ hơn về quản trị nguồn nhân lực là gì, chúng ta có thể điểm qua lịch sử hình thành và phát triển của nó qua các giai đoạn:
- Phúc lợi nhân viên (1890-1913): Tập trung vào quản lý hành chính, quan liêu và xử lý các vấn đề liên quan đến phúc lợi của nhân viên.
- Quản lý nhân sự (1914 – 1939): Chú trọng vào các hoạt động nhân sự cơ bản như tuyển dụng, trả lương và quản lý lao động.
- Quản trị nhân sự (1945-1979): Tập trung vào việc quản lý hiệu quả lực lượng lao động, tối ưu hóa năng suất làm việc.
- Quản trị nguồn nhân lực (1980 – 1990): Giai đoạn này đánh dấu sự hệ thống hóa và gắn kết hoạt động quản trị nhân sự với chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp (HRBP).
- Quản trị nguồn nhân lực chiến lược (Sau 2000): Tập trung vào chuyển đổi, ứng dụng công nghệ và tập trung vào chiến lược mới (VUCA, Số, cách mạng công nghiệp) nhằm tối ưu giá trị con người, xây dựng hệ thống quản trị nhân sự toàn diện trong tổ chức.
Vai trò của quản trị nguồn nhân lực
Quá trình này đóng vai trò quan trọng trong việc kiến tạo nguồn lực cạnh tranh, thúc đẩy hiệu suất và thành công của một tổ chức. Vai trò này được thể hiện rõ nét thông qua việc thực thi hiệu quả ba chức năng chính yếu sau:
- Xây dựng nguồn nhân lực chiến lược: Từ việc thu hút ứng viên tài năng, quản trị nguồn nhân lực đảm bảo quy trình tuyển dụng, đào tạo và phát triển nhân viên phù hợp với chiến lược kinh doanh tổng thể. Việc quản trị nhân sự hiệu quả giúp doanh nghiệp sở hữu đội ngũ nhân sự có năng lực, kỹ năng đáp ứng yêu cầu công việc và mục tiêu phát triển.
- Nâng cao hiệu suất và động lực làm việc: Tạo động lực và tối ưu hóa hiệu suất làm việc thông qua việc xây dựng hệ thống lương thưởng, phúc lợi, khen thưởng công bằng, minh bạch. Bên cạnh đó, môi trường làm việc tích cực, khuyến khích sáng tạo và phát triển bản thân cũng là yếu tố quan trọng được quản trị nhân sự chú trọng.
- Kiến tạo văn hóa doanh nghiệp và gắn kết nhân tài: Góp phần xây dựng văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ, gắn kết nhân viên với tổ chức. Việc duy trì mối quan hệ lao động hài hòa, giải quyết tranh chấp công bằng, tạo dựng môi trường làm việc lý tưởng là yếu tố then chốt giúp giữ chân nhân tài, giảm thiểu tỷ lệ nghỉ việc và tạo dựng lòng trung thành của nhân viên.
Mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực
Việc xác định rõ ràng mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực là vô cùng quan trọng, hướng đến mục tiêu tối ưu hóa nguồn nhân lực, thúc đẩy sự phát triển bền vững của cả doanh nghiệp và mỗi cá nhân.
Có thể thấy mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực được thể hiện rõ nét qua 4 nhóm mục tiêu chính:
- Mục tiêu xã hội: Quản trị nguồn nhân lực không chỉ gói gọn trong phạm vi doanh nghiệp mà còn hướng đến mục tiêu chung của xã hội. Việc xây dựng môi trường làm việc công bằng, minh bạch, đảm bảo quyền lợi của người lao động, góp phần giảm thiểu tỷ lệ thất nghiệp, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia là trách nhiệm chung mà quản trị nhân lực hướng đến.
- Mục tiêu doanh nghiệp: Quản trị nguồn nhân lực đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa mục tiêu của doanh nghiệp. Bằng việc thu hút, tuyển dụng đúng nhân tài, quản trị nhân sự đảm bảo doanh nghiệp luôn có đội ngũ nhân sự chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển. Bên cạnh đó, việc quản trị nhân lực hiệu quả còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nâng cao năng suất lao động, gia tăng lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
- Mục tiêu chức năng: Mỗi bộ phận, phòng ban trong doanh nghiệp đều có chức năng, nhiệm vụ riêng. Quản trị nguồn nhân lực giúp kết nối các bộ phận, tạo sự phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả giữa các cá nhân, phòng ban, hướng đến mục tiêu chung của doanh nghiệp. Việc phân công công việc hợp lý, đào tạo nâng cao kỹ năng, tạo động lực làm việc cho nhân viên là những yếu tố quan trọng giúp đạt được mục tiêu chức năng của quản trị nhân lực.
- Mục tiêu cá nhân: Con người là trung tâm của quản trị nguồn nhân lực. Mỗi cá nhân đều có nhu cầu được tôn trọng, ghi nhận và phát triển. Quá trình quản trị hướng đến việc tạo dựng môi trường làm việc lý tưởng, nơi mỗi cá nhân có cơ hội tham gia các chương trình đào tạo bài bản, nắm bắt cơ hội thăng tiến và phát triển sự nghiệp vững chắc. Sự hài lòng và gắn bó của mỗi thành viên chính là thước đo thành công lớn nhất của hoạt động quản trị nhân sự.
Để đạt được những mục tiêu trên, việc học quản trị nhân sự bài bản, cập nhật kiến thức và xu hướng mới là vô cùng cần thiết. Áp dụng hiệu quả 3 chức năng của quản trị nguồn nhân lực sẽ giúp doanh nghiệp khai thác tối đa tiềm năng của nguồn nhân lực, tạo động lực phát triển bền vững.
Chức năng của quản trị nguồn nhân lực
Để vận hành hiệu quả, doanh nghiệp cần hiểu rõ và vận dụng linh hoạt các chức năng của quản trị nguồn nhân lực.
Thu hút, phát triển và duy trì nguồn nhân lực
Chức năng này bao gồm tất cả các hoạt động từ thu hút ứng viên tiềm năng, đào tạo và phát triển đến việc giữ chân nhân tài. Quá trình này bắt đầu từ việc phân tích nhu cầu nhân sự, xác định rõ số lượng, vị trí, trình độ, kỹ năng cần thiết cho doanh nghiệp.
Tiếp theo là hoạch định kế hoạch tuyển dụng chi tiết, lựa chọn kênh tuyển dụng phù hợp, xây dựng thương hiệu nhà tuyển dụng hấp dẫn để thu hút ứng viên. Nghiên cứu của LinkedIn (2023) cho thấy, 70% ứng viên tìm kiếm thông tin tuyển dụng trên các nền tảng trực tuyến, cho thấy tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ trong tuyển dụng.
Sau khi tuyển dụng, doanh nghiệp cần có chương trình đào tạo bài bản, phù hợp với từng vị trí công việc, giúp nhân viên nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật kiến thức, kỹ năng mới. Bên cạnh đó, việc chú trọng đào tạo kỹ năng mềm, xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, cởi mở cũng đóng vai trò quan trọng không kém, tạo điều kiện cho nhân viên phát triển toàn diện và gắn bó lâu dài.
Quản lý hiệu suất và đãi ngộ
Chức năng này tập trung vào việc đánh giá hiệu quả công việc của từng cá nhân, từ đó xây dựng hệ thống lương thưởng cạnh tranh, chính sách khen thưởng, phúc lợi hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân tài.
Theo khảo sát của Glassdoor (2023), 76% người lao động cho biết, văn hóa và môi trường làm việc là yếu tố quan trọng hàng đầu khi quyết định ứng tuyển hoặc gắn bó với một doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc đánh giá hiệu quả công việc cũng đóng vai trò quan trọng, là cơ sở để xây dựng kế hoạch đào tạo, phát triển phù hợp cho từng cá nhân, tạo cơ hội thăng tiến, từ đó khai phá tiềm năng của mỗi người.
>>> Xem thêm: Giải pháp quản lý hiệu quả làm việc SKALE Performance
Quản trị dịch vụ và quan hệ lao động
Chức năng này liên quan đến việc xây dựng hệ thống thông tin nhân sự tập trung, minh bạch, quản lý các chính sách phúc lợi toàn diện cho người lao động, bao gồm bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, chế độ nghỉ phép và các chế độ đãi ngộ khác.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần xây dựng quy trình tiếp nhận, xử lý khiếu nại, tranh chấp lao động công bằng, minh bạch, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người lao động. Việc cung cấp dịch vụ tư vấn về các vấn đề liên quan đến công việc, đời sống, pháp luật lao động cũng rất cần thiết, giúp người lao động giải quyết khó khăn, yên tâm công tác.
Công việc của quản trị nguồn nhân lực trong doanh nghiệp
Hãy cùng đi sâu vào phân tích chi tiết các công việc của quản trị nhân lực trong doanh nghiệp.
Nhiệm vụ hoạch định nguồn nhân lực
Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của quản trị nguồn nhân lực chính là hoạch định nguồn nhân lực. Bộ phận này sẽ phân tích nhu cầu nhân sự hiện tại và dự báo nhu cầu trong tương lai, từ đó xác định các vị trí công việc còn thiếu và lên kế hoạch tuyển dụng phù hợp. Việc hoạch định nguồn nhân lực giúp doanh nghiệp chủ động trong việc tìm kiếm ứng viên tiềm năng, tránh tình trạng thiếu hụt nhân sự, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.
Bên cạnh đó, xây dựng các chính sách quản trị nguồn nhân lực cũng là một công việc trọng yếu. Các chính sách rõ ràng, minh bạch về lương thưởng, phúc lợi, khen thưởng, kỷ luật,… sẽ tạo nên một môi trường làm việc chuyên nghiệp, công bằng và tạo động lực cho nhân viên. Người làm quản trị nhân sự cần am hiểu luật lao động, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của người lao động để xây dựng hệ thống chính sách hiệu quả, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người lao động.
Nhiệm vụ tối ưu hóa hiệu suất làm việc của nhân sự
Sau khi tuyển dụng thành công, bộ phận quản trị nguồn nhân lực tiếp tục thực hiện sử dụng nhân lực, quản lý hiệu suất của từng cá nhân. Việc bố trí nhân sự phù hợp với năng lực, sở trường của họ sẽ giúp tối ưu hóa hiệu suất làm việc. Đồng thời, việc theo dõi, đánh giá hiệu quả công việc thường xuyên giúp nhà quản lý nắm bắt được năng lực của từng nhân viên, từ đó có những điều chỉnh, hỗ trợ kịp thời.
Đào tạo, phát triển, duy trì chất lượng nhân sự cũng là một nhiệm vụ quan trọng của quản trị nguồn nhân lực. Việc tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng, chuyên môn, cũng như tạo điều kiện cho nhân viên tham gia các chương trình phát triển bản thân sẽ giúp nâng cao năng lực của đội ngũ nhân sự, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.
Cuối cùng, đánh giá, khen thưởng là một phần không thể thiếu trong quản trị nhân sự. Dựa trên những tiêu chí rõ ràng, minh bạch, hoạt động này không chỉ giúp nhân viên phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu mà còn thúc đẩy sự gắn bó và cống hiến hết mình của họ cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, chính sách khen thưởng xứng đáng sẽ là nguồn động viên lớn lao, giúp người lao động thêm an tâm và vững tin trên con đường phát triển sự nghiệp của mình.
Các mô hình quản trị nguồn nhân lực phổ biến hiện nay
Bên cạnh việc hiểu rõ quản trị nguồn nhân lực là gì thì tìm hiểu về các mô hình quản trị nguồn nhân lực phổ biến hiện nay cũng quan trọng không kém. Mỗi mô hình đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với từng giai đoạn phát triển và đặc thù của từng doanh nghiệp. Lựa chọn mô hình phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hiệu quả quản trị nhân sự, từ đó nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh doanh.
Mô hình Thư ký
Đây là mô hình quản trị nhân sự truyền thống, xuất hiện từ rất sớm và tập trung vào các công việc hành chính như soạn thảo hợp đồng lao động, quản lý hồ sơ nhân viên, tính lương, đóng bảo hiểm,… Vai trò của quản trị nguồn nhân lực trong mô hình này khá thụ động, chủ yếu là thực hiện theo yêu cầu của cấp trên và chưa thực sự tham gia vào quá trình hoạch định chiến lược của doanh nghiệp.
Mô hình Luật pháp
Mô hình này chú trọng đến việc tuân thủ luật pháp lao động, đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của cả người lao động và người sử dụng lao động. Nhiệm vụ của quản trị nhân lực trong mô hình này là xây dựng các chính sách, quy định nội bộ phù hợp với luật lao động, giải quyết các tranh chấp lao động (nếu có), đồng thời tư vấn cho ban lãnh đạo về các vấn đề liên quan đến luật lao động.
Mô hình Tài chính
Trong mô hình này, quản trị nhân lực được xem như một khoản đầu tư của doanh nghiệp. Doanh nghiệp sẽ tính toán chi phí cho việc tuyển dụng, đào tạo, trả lương, thưởng,… và đánh giá hiệu quả đầu tư thông qua năng suất lao động, hiệu quả kinh doanh. Mô hình này đòi hỏi bộ phận quản trị nhân sự phải có khả năng phân tích số liệu, đánh giá hiệu quả công việc và đưa ra các giải pháp tối ưu chi phí.
Mô hình Quản trị
Mô hình này coi quản trị nguồn nhân lực là một bộ phận quan trọng trong hệ thống quản trị tổng thể của doanh nghiệp. Quản trị nhân sự sẽ tham gia vào quá trình hoạch định chiến lược, xây dựng văn hóa doanh nghiệp, tạo động lực cho người lao động,… Mô hình này đòi hỏi người làm quản trị nhân sự phải có tầm nhìn chiến lược, am hiểu về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Mô hình Nhân văn
Mô hình Nhân văn tập trung vào việc phát triển con người, tạo môi trường làm việc thuận lợi để nhân viên phát huy tối đa năng lực của bản thân. Quản trị nguồn nhân lực sẽ chú trọng đến việc tạo động lực, khích lệ tinh thần làm việc, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa các thành viên trong doanh nghiệp.
Mô hình Khoa học Hành vi
Mô hình này ứng dụng các lý thuyết về tâm lý học, xã hội học,… vào quản trị nhân sự. Quản trị nhân lực sẽ nghiên cứu hành vi, động lực làm việc của nhân viên để từ đó đưa ra các chính sách, giải pháp phù hợp, nâng cao hiệu quả làm việc của từng cá nhân và của cả tập thể.
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về quản trị nguồn nhân lực là gì, vai trò, mục tiêu và chức năng của quản trị nguồn nhân lực. Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc xây dựng một hệ thống quản trị nhân lực chuyên nghiệp, bài bản là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp thu hút, giữ chân nhân tài và phát triển bền vững.
SKALE hiện đang hỗ trợ rất nhiều doanh nghiệp xây dựng hệ thống quản trị nguồn nhân lực, từ thu hút, đánh giá, phát triển nhân tài, cho tới lương, phúc lợi, trải nghiệm nhân viên, văn hóa doanh nghiệp,… Nếu doanh nghiệp đang tìm kiếm đội ngũ chuyên gia và công nghệ tân tiến đồng hành, sẵn sàng xây dựng đội ngũ bứt phá, hãy liên hệ với SKALE.
Về SKALE Talent
SKALE Talent là nền tảng công nghệ đánh giá và phát triển đúng nhân tài dựa trên dữ liệu nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho sự tăng trưởng bền vững của doanh nghiệp.
SKALE Talent được triển khai bởi SKALE Human Capital – Tiền thân là bộ phận Tư vấn và Phát triển tổ chức (COD) thuộc L&A, được sáp nhập vào SKALE vào tháng 01/2023. SKALE Human Capital là sự kết hợp giữa tri thức quản trị hơn 20 năm của L&A và công nghệ nhân sự tiên tiến của SKALE.
Với phương châm “Đúng nhân tài – Vững tương lai”, SKALE luôn sẵn sàng cung cấp các giải pháp như: Cấu trúc tổ chức, Tư vấn quản trị và phát triển nguồn nhân lực, Đánh giá năng lực, Xây dựng hệ thống lương thưởng, Triển khai ứng dụng công nghệ nhân sự,…
